DE KOOG – Een esthetisch goed uitziend PV-systeem in de vorm van een bloem die bij het ochtendgloren uitvouwt en met de rotatie van de zon meedraait.. Dat is de Smartflower in 140 tekens. Klinkt interessant.
Primeur
Net als op de Friese Waddeneilanden wordt er op Texel ruimte geboden voor duurzame pilot projecten om de energietransitie in gang te zetten.
Voor Texel geldt de ambitie om in 2020 volledig zelf te voorzien in de energiebehoefte van het eiland. De resultaten van de onderzoeken kunnen vervolgens worden vertaald naar de Nederlandse situatie. Op zaterdag 30 augustus 2014 is de eerste Texelse Smartflower gepresenteerd. De familie Zoetelief heeft de installatie op het terrein van Villa Verhuur Texel aan de Bosrandweg nabij De Koog laten monteren. Naast dit initiatief hebben zij plannen om een smart grid aan te leggen, waarop tien nieuw te bouwen energieneutrale recreatievilla’s worden gezet. Tijdens de primeur van de Smartflower zijn de betrokken partijen vertegenwoordigd door dhr. T. van Beek, VEM dealer op Texel, dhr. P. van de Wulp van Solar Select en professor H. Brezet van TU Delft.
[caption id="attachment_693" align="aligncenter" width="440"]
De nog ingepakte Smartflower (30-08-2014)[/caption]
40% meer opbrengst
Met slechts één druk op de knop wordt de Smartflower om 11.30 uur door Van de Wulp en Brezet in werking gezet. In circa twintig tot dertig minuten ontvouwt de constructie zich tot een bloem. Gedurende dit proces licht Van de Wulp de technische eigenschappen toe en vertelt hij hoe het product tot stand is gekomen. Het ontwerp van de Smartflower is geïnspireerd op de zonnebloem, die als interessante eigenschap heeft gedurende dag nauwkeurig de zon te volgen. De Oostenrijkse ontwerpers hebben dit mechanisme nagebouwd en voorzien van PV-technologie. In 2011 werd het eerste prototype getest en in 2013 is de Smartflower op de Intersolar Europe beurs gepresenteerd. Vanaf 2014 is het product op de markt verkrijgbaar. Inmiddels zijn er dealers in Groot-Brittannië, de Benelux, Duitsland, Denemarken, Zwitserland, Oostenrijk, Italië en Malta.
[caption id="attachment_696" align="aligncenter" width="440"]
De Smartflower is geactiveerd (30-08-2014)[/caption]
De twaalf bladen van de Smartflower richten zich na inschakeling op en ontvouwen zich vervolgens tot een bloem. De gps-sensoren registeren uit welke hoek de zon komt en geven de opdracht om de bladen mee te laten draaien. Dankzij de bijstelling in twee assen heeft de Smartflower 40% meer opbrengst dan zonnepanelen met een vaste hellingshoek. Als de bladen volledig zijn uitgeklapt heeft de bloem een diameter van 4,5 meter, waarbij 18 m2 PV-cellen aan de zon worden blootgesteld. De gemiddelde jaaropbrengst is 3.200 kWh. Aangezien het gemiddelde elektriciteitsgebruik van alle huishoudens in Nederland 3.340 kWh per jaar is, kan één Smartflower dus bijna volledig in deze energiebehoefte voorzien.
[caption id="attachment_698" align="aligncenter" width="440"]
Smartflower in verticale positie (30-08-2014)[/caption]
Smart safety
Er zijn diverse maatregelen getroffen om de veiligheid van de Smartflower te garanderen. Om de brandveiligheid te bewaken kan het systeem op
ieder gewenst moment worden losgekoppeld van het net waardoor er,
in tegenstelling tot de bevestiging van zonnepanelen op een dak, geen gevaar ontstaat bij bluswerkzaamheden. Ook over eventuele schade door wind is nagedacht. De windsensor geeft een seintje als de maximale windkracht wordt overschreden. Het systeem wordt vervolgens automatisch in een veiligheidsstand gezet zodat deze minder wind vangt. Bij windsnelheden hoger dan 54 km/h gaat de bloem horizontaal staan en als de 63 km/h wordt overschreden vouwen de bladen zich in en wordt het pakket naar beneden gelift zodat deze parallel aan de kolom komt te hangen. Het is vervolgens mogelijk om de Smartflower terug in de kist te laten zakken. Dit gaat niet automatisch, er is een aantal handelingen vereist om te voorkomen dat ledematen of voorwerpen onopgemerkt bekneld raken in de bak. Een andere praktische
feature is dat het systeem zelfreinigend is.
[caption id="attachment_701" align="aligncenter" width="440"]
De bladen van de Smartflower richten zich op (30-08-2014)[/caption]
Plug-and-play
De totale constructie weegt circa 1000 kg en is verplaatsbaar. Dit plug-and-playsysteem blijkt een groot voordeel te zijn, omdat de Smartflower hierdoor snel te installeren is. De constructie wordt verankerd door middel van zes grondschroeven. Bij compacte grondsoorten kan dit zelfs zonder fundering. Na het vastschroeven hoeft de installatie alleen nog maar elektrisch te worden aangesloten waarna het meteen operationeel is. Dankzij dit systeem kan de Smartflower bij verhuizing meegenomen worden naar het nieuwe adres. Een andere mogelijkheid is om het systeem te leasen. Tot nu toe is het nog niet nodig geweest om een omgevingsvergunning aan te vragen.
[caption id="attachment_703" align="aligncenter" width="440"]
De bladen van de Smartflower ontvouwen zich tot een bloem (30-08-2014)[/caption]
‘Wat kost het?’ wordt op z’n Texels door een van de belangstellenden gevraagd. Van de Wulp geeft aan dat de prijs van een Sunflower €11.850 excl. btw is. De kosten voor een eventuele fundering en de montage komen hier nog overheen. De terugverdientijd is voor particulieren circa 10 tot 15 jaar. Bedrijven hebben de investering er in 8 jaar uit.
[caption id="attachment_704" align="aligncenter" width="640"]
De Smartflower beweegt zich in de richting van de zon (30-08-2014)[/caption]
Texelse Vikingen
Rond 12.30 uur staat de Sunflower in positie en beweegt het gezelschap zich richting de sfeervolle kantine van de manege, die door de heer Zoetelief zelf is ontworpen en gebouwd van eikenhout volgens traditionele wijze met pen-en-gatverbindingen. Dhr. prof. Brezet houdt een korte presentatie over de resultaten op het Deense eiland Samsø, die inmiddels energieneutraal is en in bepaalde perioden zelfs energie kan exporteren. Toch is het eiland nog niet helemaal onafhankelijk van het vasteland, onder andere omdat er nog te weinig capaciteit is om de energie op te slaan. Bovendien zijn er ook perioden waarin er te weinig energie geproduceerd wordt, waardoor er geïmporteerd moet worden. Daarnaast zou de energiebehoefte aan de vraagkant nog verder gereduceerd kunnen worden, met name op het gebied van transport. Er wordt momenteel hard gewerkt aan oplossingen voor deze uitdagingen.
[caption id="attachment_707" align="aligncenter" width="440"]
De Smartflower in positie (30-08-2014)[/caption]
Aansluitend mocht ik enkele voorbeelden van geïntegreerde PV-systemen toelichten. Indien er geen ruimte beschikbaar is voor een Sunflower zijn er ook andere mogelijkheden om op een mooie manier zonne-energie op te wekken. Zo zijn er dakpannen verkrijgbaar waarbij PV-cellen onopvallend weggewerkt zijn. Het is ook mogelijk om zonnecellen te verwerken in glas, zoals bij het Centraal Station van Rotterdam is gedaan. Brezet kondigt aan dat de Provincie Fryslan momenteel
onderzoek laat doen naar de mogelijkheden om deze systemen op de Waddeneilanden toe te passen. Op donderdagavond 2 oktober 2014 is hier een
presentatie over gegeven in ARK Fryslân. Tot slot maakt Brezet nog een verwijzing naar een goede vriend die hij bij de TU Delft vreselijk mist, Wubbo Ockels. De overgave, de bevlogenheid en het enthousiasme waarmee deze man zich inzette voor duurzame energie is ongekend. Een foto van Ockels in zijn zonneboot spreekt boekdelen. De presentatie wordt afgesloten met een knipoog naar de veelbelovende resultaten op Samsø:
‘Texelaars zijn net Vikingen. Als we het willen, kunnen we het!’- prof. H. Brezet
Wat vind jij van de Smartflower?